FABELS
& feiten
CHAMPAGNE
weetjes
WAAR KOMT DE NAAM CHAMPAGNE VANDAAN?
De naam van de champagneregio is bedacht door de Romeinen. Zij vonden het heuvelachtige landschap lijken op Campania, een gebied ten zuiden van Rome. Romeinen waren dol op wijn en experts op het gebierd van wijnbouw. Zij hadden oog voor de juiste heuvels en startten hier met het planten van wijnstokken op de zonovergoten gebieden.
De eerste wijnstokken in Champagne waarvan daadwerkelijk wijn is gemaakt, werden nog voor het begin van onze jaartelling door de Romeinen geïntroduceerd. Zij zijn, met de legioenen van Julius Caesar, vanuit het Middellandse Zeegebied, opgerukt naar het noorden. Tot rond de nieuwe stad Durocortorum, wat nu Reims heet, en verder. Dit was de belangrijkste stad van Belgica, het noordelijke deel van Gallië. De Romeinen hebben hier een aantal ondergrondse steengroeven uitgehakt. Deze dienen nu als wijnkelders van enkele grote champagnehuizen.
We mogen die gekke Romeinen dus dankbaar zijn voor wat ze voor de Champagne hebben gedaan. Daarna hebben de bisschoppen de taak van de Romeinen overgenomen. De aartsbisschop van Reims, en de grote abdijen van Hautvillers, Saint-Thierry, Reims (Saint Remi) en Saint Nicaise waren bezitters van grote wijngaarden. Hier werden de methoden ontwikkeld om champagne te maken en te bewaren. In de kelders experimenteerden monikken met exploderende flessen. Voor de spannende verhalen, luister naar deze podcast.
WIE IS DE
UITVINDER VAN
CHAMPAGNE?
Vaak wordt de naam van de monnink Dom Pérignon genoemd als dé uitvinder van de champagne, maar dat is eigenlijk een beetje twijfelachtig. Er zijn namelijk documenten gevonden die erop wijzen dat champagne is 'uitgevonden' door de Engelse arts Christopher Merret. Hij beschreef als eerste de tweede fermentatie van de wijn door suiker toe te voegen.
Uitgevonden is een groot woord, want champagne is ontstaan door toeval, zoals zoveel grote uitvindingen. Benedictijner monniken verkochten witte en rode wijnen uit de Champagne-regio aan de Engelsen. Deze lieten de witte wijn op de kades van de haven staan. Hier begon de wijn op de fles te gisten, waardoor er bubbels in kwamen.
DOM PÉRIGNON
Dom Pérignon heeft trouwens wel heel veel gedaan voor champagne, dus hij wordt terecht geëerd als een belangrijk sleutelfiguur voor champage.. Zo begon hij met het mengen van druiven en wijnen om een betere kwaliteit champagne te krijgen. Ook bedacht hij de kurk als afsluiting van de fles, met een stalen netje er omheen. Hij bereikte een niveau van perfectie dat nog niet eerder bestond in de wereld van champagne. Geen wonder dat er een champagne naar deze monnik is vernoemd. Zijn graf in de abdij van Hautvillers wordt jaarlijks door veel champagne-fans bezocht.
Ook een keer de Champagne bezoeken? Hier vind je wat leuke tips.
MILJOEN?
HOEVEEL BELLEN ZITTEN ER
IN EEN GLAS CHAMPAGNE?
Er is onderzoek gedaan naar het aantal bubbels per glas. Gérard Liger-Belair van de universiteit van Reims geeft het antwoord: in een glas bruisen geen 15 miljoen bellen omhoog, wat eerder werd beweerd, maar ‘slechts’ één miljoen. De bubbels geven een feestelijk gevoel, maar zorgen er ook voor dat de aroma jouw neus bereikt, waardoor je nog meer van een glas champagne kunt genieten.
Hoeveel CO2 er precies in het glas zit, hangt trouwens af van de temperatuur en hoe de champagne wordt geserveerd. Overigens verdwijnt slechts 20 procent van het opgeloste CO2 uit het glas via zichtbare bubbels, de rest door diffusie.
HOE HARD KNALT
EEN CHAMPAGNEKURK?
Als je een fles champagne op de juiste manier opent, dan knalt de kurk niet, maar hoor je een klein zuchtje als de fles opengaat. Zo blijven de bubbels, die er met veel moeite in zijn gekomen, langer in de champagne. En dat willen we natuurlijk! Er is wel onderzoek gedaan naar de snelheid die champagnekurken kunnen bereiken en de Duitse wetenschappers kwamen op een slordige 40 kilometer per uur. Theoretisch zouden ze zelfs 100 kilometer per uur moeten kunnen halen. De druk in een fles champagne is 6 bar en dat is twee keer zo groot als de druk in een autoband. Als de fles uit de koelkast komt en niet wordt geschud, dan is de druk lager en hoef je niet bang te zijn voor rondvliegende kurken.
BOND,
James Bond
WELKE CHAMPAGNE
DRINKT 007?
Iedereen denkt dat James Bond de hele dag aan de martini's zit, maar feitelijk komt het er op neer dat hij met name veel champagne drinkt. Zijn favoriete merk is Dom Pérignon. In alle films van de jaren '60 en '70 drinkt hij champagnes van dit huis. Ook wordt er wel eens een fles als moordwapen gebruikt, bijvoorbeeld in de film The Spy Who Loved Me.
weduwe
CLICQUOT
De smaak van champagne is in de loop der jaren veranderd. De eerste champagnes waren enorm zoet en werden gezien als dessertwijn. Omdat de Engelsen de eerste afnemers van champagne waren, begon de weduwe Madame Clicquot Ponsardin met het maken van een droge champagne, zoals we die nu kennen. Deze kreeg het bekende gele label, zoals dit nog altijd bestaat. Deze bijzondere dame heeft trouwens meer betekend voor champagne. Zo bedacht ze een methode om de gist uit de fles te halen, door deze schuin in een rek te plaatsen. Ook bedacht ze in 1810 de eerste vintage champagne en de eerste rosé champagne. Geen wonder dat er ook een prijs naar haar is vernoemd: de Bold Woman Award by Veuve Clicquot.
het effect van
HET GLAS
Smaakt champagne in het ene glas anders dan in het andere? Amerikaanse wetenschappers bestudeerden mousserende wijnen in een laboratorium in verschillende glazen en bekers. En er is dus wel degelijk een verschil. Volgens de onderzoekers komt dat vooral omdat de bubbels veranderen door de textuur van het glas. En veranderende bubbels zorgen voor een veranderende smaak. De manier waarop. bubbels worden gevormd is bij plastic bijvoorbeeld heel anders dan bij glas. Als de bubbels bijvoorbeeld aan het randje van een plastic bekertje blijven hangen, worden grotere bubbels gevormd en smaakt de champagne minder verfijnd. Champagnehuizen laten hun glazen vaak speciaal ontwerpen, zodat de smaak het beste tot zijn recht komt. Zo ontwikkelden de vorige keldermeester van Dom Pérignon en de CEO van glasgigant Riedel, Maximilian Riedel, samen hét perfecte glas voor de champagne van Dom Pérignon. Dit proces duurde een jaar.